หน่วยงาน / ผู้รับผิดชอบ
ศูนย์วิจัยทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งอ่าวไทยฝั่งตะวันออก
ศูนย์วิจัยทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งอ่าวไทยตอนบนฝั่งตะวันตก
ศูนย์วิจัยทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งอ่าวไทยตอนกลาง
ศูนย์วิจัยทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งอ่าวไทยตอนล่าง
ศูนย์วิจัยทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งทะเลอันดามันตอนบน
หลักการและเหตุผล
ในการจัดทำศูนย์เรียนรู้ธรรมชาติวิทยาพืชและสัตว์ทะเล ท้องถิ่น เพื่อใช้เป็นสถานที่เผยแพร่ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการอนุรักษ์ทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง เพื่อจัดแสดงความหลากหลายทางทะเลและชายฝั่งบริเวณพื้นที่จังหวัด 5 จังหวัด ได้แก่ จังหวัดสมุทรสาคร ระยอง ชุมพร สงขลา และภูเก็ต และเพื่อแสดงผลสำเร็จของการอนุรักษ์ทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง เพื่อให้ประชาชนทั่วไปได้รับทราบ นอกจากนี้ ศูนย์เรียนรู้จะเป็นแหล่งเรียนรู้ที่สำคัญในอนาคต จะเป็นสังคมแห่งการเรียนรู้ ดังนั้นการรวบรวมตัวอย่างทางวิชาการของสิ่งมีชีวิตในทะเลและชายฝั่งทะเลของน่านน้ำในประเทศไทยของแต่ละชุมชน จะช่วยนักวิจัย นักเรียน นักศึกษา ในการจำแนกชนิดตัวอย่างโดยการเปรียบเทียบกับตัวอย่างที่ได้วิเคราะห์ชนิดเสร็จเรียบร้อยการจัดแสดงนิทรรศการ (Exhibition) พืชและสัตว์ทะเล จึงมีบทบาทที่สำคัญต่อการให้บริการด้านความรู้และความเข้าใจในด้านความหลากหลายทางชีวภาพในรูปแบบการจัดนิทรรศการ
วัตถุประสงค์
1 เพื่อสนองพระราชดำริโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริสมเด็จพระเทพ-รัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี
2 เพื่อใช้เป็นสถานที่เผยแพร่ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการอนุรักษ์ทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง
3 เพื่อจัดแสดงความหลากหลายของทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งบริเวณพื้นที่จังหวัด สมุทรสาคร ระยอง ชุมพร สงขลา และภูเก็ต
4 เพื่อแสดงผลสำเร็จของการอนุรักษ์ทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งโดยชุมชนท้องถิ่น เพื่อให้ประชาชนทั่วไปได้รับทราบและเกิดจิตสำนึกในการอนุรักษ์ทรัพยากรในท้องถิ่นของตนต่อไป
สถานที่ดำเนินงาน
พื้นที่ในการจัดทำศูนย์เรียนรู้ อย่างน้อย 18 ตารางเมตร จำนวน 5 แห่ง ได้แก
1 ศูนย์วิจัยทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งอ่าวไทยฝั่งตะวันออก
2 ศูนย์วิจัยและถ่ายทอดเทคโนโลยีทรัพยากรป่าชายเลน ที่ 2 จังหวัดสมุทรสาคร
3 ศูนย์วิจัยทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งอ่าวไทยตอนกลาง
4 ศูนย์วิจัยทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งอ่าวไทยตอนล่าง
5 ศูนย์วิจัยทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งทะเลอันดามันตอนบน
ผลการดำเนินงาน
1 ศูนย์วิจัยทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งอ่าวไทยฝั่งตะวันออก
ปรับปรุงห้องศูนย์เรียนรู้ธรรมชาติวิทยาสัตว์ทะเลฯ เพื่อใช้เป็นสื่อประชาสัมพันธ์และเผยแพร่ข้อมูลในโครงการ อพ.สธ. ดังนี้
- จัดทำโมเดลแหล่งทรัพยากรลุ่มน้ำประแสร์
- จัดทำบอร์ดกราฟฟิกอธิบายแหล่งทรัพยากรลุ่มน้ำประแสร์
- จัดทำรูปภาพสติกเกอร์ติดกระจก
- จัดแสดงตัวอย่างสัตว์น้ำแบบจำลองพร้อมป้ายให้ความรู้
2 ศูนย์วิจัยทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งอ่าวไทยตอนบนฝั่งตะวันตก
- นำตัวอย่างพืชและสัตว์ทะเล มาจัดแสดงเพิ่มเติม และบำรุงรักษาตัวอย่าง
- จัดทำป้ายจัดแสดงตัวอย่างเพิ่มเติม
- จัดแสดงโมเดลวาฬบรูด้าพร้อมขาตั้ง และเต่ามะเฟือง
- จัดแสดงโมเดลรังไข่เต่าตนุ
- จัดพิมพ์แผ่นพับสัตว์ทะเลเลี้ยงลูกด้วยนมในประเทศไทย
3 ศูนย์วิจัยทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งอ่าวไทยตอนกลาง
ศวทก.ชุมพร ได้ทำย้ายที่ตั้งของศูนย์เรียนรู้ฯ ของศูนย์วิจัย ศวทก. เป็นอาคารหลังใหม่ที่มีพื้นที่กว้างกว่าและอยู่ในบริเวณที่เข้าถึงได้ง่ายกว่า โดยดำเนินการปรับปรุงภายนอกและภายในอาคารให้มีพื้นที่นำเสนอชิ้นงาน สาระความรู้ และจัดแสดง มีการดูแลรักษาตัวอย่างสัตว์และพืชทะเลที่มีอยู่ รวมถึงหุ่นจำลองสัตว์น้ำต่าง ๆ เพื่อให้พร้อมในการนำเสนอต่อผู้มาเยี่ยมชม
- จ้างเหมาทำหุ่นจำลองสัตว์น้ำ ได้แก่ ฉลามวาฬ วาฬบรูด้า และปลาแสงอาทิตย์ เพื่อใช้ในกิจกรรมศูนย์เรียนรู้ฯ ต่อไป
4 ศูนย์วิจัยทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งอ่าวไทยตอนล่าง
- จัดทำและแสดงนิทรรศการเพื่อให้ความรู้ด้านความหลากหลายทางชีวภาพทางชายฝั่งและทะเล และประชาสัมพันธ์โครงการ อพ.สธ. รวมทั้งบริการให้ความรู้ผู้เข้ามาเยี่ยมชม
- นำตัวอย่างพันธุกรรมพืชและสัตว์ทะเล และสัตว์น้ำอื่น ๆ มาจัดแสดงเพิ่มเติม และบำรุงรักษาตัวอย่าง
- จัดทำโปสเตอร์ให้ความรู้เกี่ยวกับความหลากหลายของทรัพยากรชายฝั่ง จำนวน 5 เรื่อง
- จัดทำแบบต้นไม้ประดิษฐ์ เพื่อให้ความรู้เกี่ยวกับพรรณไม้ป่าชายเลน จำนวน 6 ต้น
- จัดทำสื่อและออกแบบปรับปรุงห้องจัดแสดงศูนย์เรียนรู้ฯให้เป็นหมวดหมู่ พร้อมทั้งให้ความรู้เกี่ยวกับทรัพยากรในท้องถิ่นในด้านต่าง ๆ
5 ศูนย์วิจัยทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งทะเลอันดามันตอนบน
- จัดทำและแสดงนิทรรศการแบบผลัดเปลี่ยนเพื่อให้ความรู้ด้านความหลากหลายทางชีวภาพทางทะเลและชายฝั่ง รวมทั้งบริการให้ความรู้ผู้เข้ามาเยี่ยมชมและจดบันทึกสถิติผู้เข้าเยี่ยมชม จำนวน 5 ครั้ง
- นำตัวอย่างพันธุกรรมพืชและสัตว์ทะเล เช่น ปะการัง หญ้าทะเล และสัตว์น้ำอื่น ๆ มาจัดแสดงเพิ่มเติม และบำรุงรักษาตัวอย่าง
- จัดทำและปรับเปลี่ยนป้ายจัดแสดงตัวอย่าง ป้ายและโปสเตอร์ให้ความรู้
