หน่วยงาน / ผู้รับผิดชอบ
กองอนุรักษ์ทรัพยากรป่าชายเลน
หลักการและเหตุผล
ป่าชายเลนและป่าชายหาดเป็นทรัพยากรที่มีความสำคัญ และมีคุณค่าอย่างยิ่ง ทั้งทางด้านเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม สามารถเอื้อประโยชน์ต่อมนุษย์ทั้งทางตรงและทางอ้อม เช่น เป็นแหล่งไม้ใช้สอย แหล่งที่อยู่อาศัย ขยายพันธุ์ และอนุบาลสัตว์น้ำวัยอ่อนนานาชนิด เปรียบเสมือนคลังอาหารธรรมชาติที่หล่อเลี้ยงประชาชนทั้งประเทศ นอกจากนี้ป่าชายเลนยังมีความสำคัญเป็นแหล่งปราการป้องกันภัย บรรเทาความรุนแรงของคลื่นลม เป็นแหล่งกรอง กักเก็บของเสียที่ไหลมากับสายน้ำ ก่อนไหลออกสู่ทะเล และประโยชน์อื่น ๆ อีกมากมาย
ชุมชนที่อาศัยอยู่บริเวณชายฝั่งทะเลและใกล้เคียง มีวิถีชีวิตและวัฒนธรรมการดำรงชีพที่สัมพันธ์กับทรัพยากรป่าชายเลนและป่าชายหาดอย่างลึกซึ้ง โดยเฉพาะอย่างยิ่งมีการนำพืชป่าชายเลนและป่าชายหาดมาใช้ประโยชน์ในรูปแบบต่าง ๆ มาอย่างช้านาน เช่น เป็นอาหาร เป็นยาสมุนไพร เครื่องใช้ เครื่องมือ ผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ซึ่งก่อให้เกิดภูมิปัญญา และมีการถ่ายทอดจากรุ่นหนึ่งสู่อีกรุ่นหนึ่ง ปัจจุบันความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีตลอดจนการใช้วัสดุทดแทนมีมากขึ้น ทำให้ภูมิปัญญาการใช้ประโยชน์จากพรรณไม้ป่าชายเลนและป่าชายหาดมีความสำคัญลดลง และอาจจะเลือนหายไปในที่สุดดังนั้นการศึกษารวบรวมและพัฒนาต่อยอดภูมิปัญญาด้านการใช้ประโยชน์จากพรรณไม้ป่าชายเลนและป่าชายหาดจึงมีความสำคัญและจำเป็นอย่างยิ่งในการอนุรักษ์ ภูมิปัญญาดั้งเดิม และคิดค้นสิ่งใหม่ๆ ต่อยอดจากภูมิปัญญาดั้งเดิมเพื่อยกระดับการใช้ประโยชน์ให้แพร่หลายเพื่อการสร้างงาน อาชีพ รายได้แก่ชุมชนชายฝั่งอย่างยั่งยืน ภายใต้หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
วัตถุประสงค์
1 เพื่อสนองพระราชดำริ โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
2 เพื่อรวบรวมองค์ความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่น ที่เกี่ยวกับการใช้ประโยชน์จากพรรณไม้ป่าชายเลนและป่าชายหาด ในรูปแบบต่างๆ
3 เพื่อเสริมสร้างองค์ความรู้ พัฒนาต่อยอด และถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่น ด้านการใช้ประโยชน์จากพรรณไม้ป่าชายเลนและป่าชายหาดให้กับหน่วยงาน องค์กร และประชาชนทั่วไป
4 เพื่อส่งเสริมผลผลิตจากพรรณป่าชายเลนและป่าชายหาด ให้มีศักยภาพตามความต้องการของตลาด
5 เพื่อเพิ่มรายได้แก่ชุมชนชายฝั่ง ในด้านการใช้ประโยชน์จากป่าชายเลนและป่าชายหาดตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
พื้นที่/สถานที่ดำเนินงาน
ดำเนินการในพื้นที่ 24 จังหวัด ชายฝั่งทะเล
ผลการดำเนินงาน
ดำเนินงานเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ เรื่องภูมิปัญญาการใช้ประโยชน์จากพืชป่าชายเลน รับเสด็จฯ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินไปยังโครงการฟาร์มทะเลตัวอย่างในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ณ โครงการฟาร์มทะเลตัวอย่างในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ตำบลบางแก้ว อำเภอบ้านแหลม จังหวัดเพชรบุรี เมื่อวันที่ 17 พฤศจิกายน 2563
