เป็นสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กมีรูปแบบการดำรงชีวิตโดยการล่องลอยอยู่ในมวลน้ำ อาจเคลื่อนที่ขึ้นลงได้ตามแนวดิ่งของมวลน้ำแต่ไม่สามารถทวนกระแสน้ำได้ ต้องอาศัยการพัดพาของกระแสน้ำและทิศทางของลมเท่านั้น แพลงก์ตอนมีทั้งขนาดที่เล็กมากตั้งแต่ต้องส่องด้วยกล้องจุลทรรศน์ จนถึงขนาดที่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า ทั้งนี้สามารถแบ่งกลุ่มของแพลงก์ตอนออกได้เป็น 2 กลุ่มใหญ่ ๆ คือ แพลงก์ตอนพืช (Phytoplankton) แพลงก์ตอนสัตว์ (Zooplankton)
แพลงก์ตอน เป็นผู้ผลิตเบื้องต้นของห่วงโซ่อาหารในแหล่งน้ำธรรมชาติ และสามารถใช้เป็นตัวชี้ถึงระดับความสมบูรณ์ของแหล่งน้ำ ชนิดและปริมาณของแพลงก์ตอนยังใช้ตรวจสอบมลภาวะของแหล่งน้ำได้ มีการนำแพลงก์ตอนมาใช้ในอุตสาหกรรม โดยอาจใช้ในรูปที่มีชีวิตหรือโดยการสกัดผลผลิตที่เซลล์ผลิตขึ้นมา เช่น ใช้เป็นอาหารเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำวัยอ่อน บางชนิดเป็นอาหารของมนุษย์ และเป็นยารักษาโรค และแพลงก์ตอน ยังใช้ในการศึกษาทดลองทางวิทยาศาสตร์ และการเพาะเลี้ยงอีกด้วย
ความหลากหลายแพลงก์ตอนในบริเวณหมู่เกาะกระ พบแพลงก์ตอนพืชทั้งหมด 47 สกุล โดยกลุ่มที่มีความหลากหลายของชนิดสูงสุด คือ ไดอะตอม (Class Bacillariophyceae) ซึ่งพบถึง 32 สกุล คิดเป็นร้อยละ 68 ของทั้งหมด กลุ่มที่มีความหลากหลายของชนิดรองลงมา คือ ไดโนแฟลกเจลเลท (Class Dinophyceae) พบ 10 สกุล คิดเป็นร้อยละ 21 ของทั้งหมด ส่วนแพลงก์ตอนสัตว์พบทั้งหมด 15 กลุ่ม ใน 8 ไฟลัม ประกอบด้วย Protozoa, Annelida, Arthropoda, Chaetognatha, Mollusca, Echinodermata, Urochodataและ Chordata กลุ่มที่มีความหนาแน่นสูง คือแพลงก์ตอนสัตว์ไฟลัม Arthropoda
ตารางแสดงความหนาแน่นเฉลี่ยของแพลงก์ตอนสัตว์บริเวณหมู่เกาะกระ (เดือนกันยายน พ.ศ. 2550)
ลำดับ |
ไฟลัม |
กลุ่ม |
ความหนาแน่นเฉลี่ยของเซลล์แพลงก์ตอนสัตว์(เซลล์/ลิตร) ±SD |
||||
สถานี 1 |
สถานี 4 |
สถานี 10 |
สถานี 11 |
สถานี 12 |
|||
1 |
Protozoa |
Foramminifera |
2±3 |
2±3 |
- |
3±3 |
2±3 |
2 |
Protozoa |
Radiolaria |
- |
- |
- |
2±3 |
2±3 |
3 |
Protozoa |
Tintinid |
3±3 |
6±6 |
2±3 |
2±3 |
3±6 |
4 |
Annelida |
Polychaete larvae |
- |
2±3 |
- |
5±1 |
3±3 |
5 |
Annelida |
Polychaete |
- |
2±3 |
- |
2±3 |
- |
6 |
Arthropoda |
Coepepod nauplii |
5±2 |
6±1 |
3±3 |
8±5 |
2±3 |
7 |
Arthropoda |
Calanoid copepod |
2±3 |
6±1 |
8±5 |
11±6 |
2±3 |
8 |
Arthropoda |
Cyclopoid copepod |
4±5 |
4±3 |
8±5 |
10±4 |
3±3 |
9 |
Arthropoda |
Harpacticoid copepod |
3±3 |
- |
- |
2±3 |
2±3 |
10 |
Chaetognatha |
Chaetognath |
3±3 |
4±3 |
2±3 |
- |
2±3 |
11 |
Mollusca |
Gastopod larvae |
- |
2±3 |
- |
- |
2±3 |
12 |
Mollusca |
Bivalve larvae |
- |
2±3 |
- |
1±3 |
- |
13 |
Echinodermata |
Ophiopluteus larvae |
- |
2±3 |
- |
6±3 |
- |
14 |
Urochodata |
Larvacean |
- |
2±3 |
- |
5±5 |
- |
15 |
Chordata |
Oikopleura sp. |
- |
2±3 |
- |
- |
|
ส่วนของแพลงก์ตอนสัตว์กลุ่มต่างๆ บริเวณหมู่เกาะกระ (เดือนกันยายน พ.ศ. 2550)
ความหนาแน่นเซลล์รวมของแพลงก์ตอนสัตว์รายสถานี หมู่เกาะกระ (เดือนกันยายน พ.ศ. 2550)